Toen onze streek door de Fransen werd ingelijfd in 1795 heerste er een klimaat van ontevredenheid. Kloosters en kerken werden gesloten, hoge belastingen werden geïnd en het Frans werd de voertaal. De Fransen verboden elk verenigingsleven en lieten zowat alles registreren om een betere controle te hebben.
Al snel kwamen de boeren, de Brigands, in opstand tegen de Franse bezetter. Dat resulteerde in de Boerenkrijg. Maar de boeren konden niet op tegen de goed getrainde Franse troepen. Het Boerenleger zou verpletterd worden. De Slag bij Meerhout was de laatste stuiptrekking van de Brigands voor ze in Hasselt werden verslagen.
Het beeld 'aan de martelaars van 1798' gedenkt de gesneuvelden van de Boerenkrijg. Het is terug te vinden in het groenperk aan het Pastoor Van Haechtplein. Het plein oogt groen, al is dat uitsluitend te danken aan één rode beuk. Die werd geplant bij het eeuwfeest van de Belgische Onafhankelijkheid in 1930.
Voor de boom staat het beeldhouwwerk uit 1898 van de Antwerpenaars Cockerols en Deckers. De vredesengel blikt naar de tombe waar de beenderen van de gesneuvelde Brigands uit de Boerenkrijg zouden moeten rusten, maar toen die in 1946 aan de voet van de kerkentoren werden ontgraven om in de tombe bijgezet te worden, kon men geen beweging in het deksel krijgen. Een kistje met restanten werd dan maar voor de tombe ingegraven.
Brecht van Roy schreef er in zijn opleiding een mooi artikel over dat hier gedownload kan worden.
