Je hebt als burger het recht om bestuursdocumenten in te kijken (inzagerecht), er een kopie van te ontvangen en uitleg te krijgen.
Daarnaast is het lokaal bestuur, net als alle andere overheden in Vlaanderen, verplicht om je regelmatig en correct te informeren over het beleid en de dienstverlening.
Dit alles wordt openbaarheid van bestuur genoemd.
bestuursdocumenten
Het begrip bestuursdocument wordt zeer ruim geïnterpreteerd: het is de drager van informatie, in welke vorm ook, waarover de overheid beschikt. Dit kunnen schriftelijke stukken, geluids- of beeldopnamen, notulen, processen-verbaal, statistieken, contracten, films, foto's enzovoort zijn.
opgelet
Het gewenste document moet niet noodzakelijk opgemaakt of geproduceerd zijn door de instantie waarbij het wordt opgevraagd. Het volstaat dat het document in het bezit is van die instantie om onder de principiële openbaarheid te vallen.
Een verzoek om openbaarmaking kan evenwel geen verplichting met zich meebrengen om bestuursdocumenten te verwerken of te analyseren, laat staan om bepaalde documenten aan te maken.
geen persoonlijk belang
Normaal moet je niet aantonen dat je belang hebt bij het openbaar maken van een bestuursdocument, tenzij het gaat om informatie van persoonlijke aard. Bij milieu-informatie hoef je zelfs nooit het belang aan te tonen.
Je mag de verkregen bestuursdocumenten uiteraard niet gebruiken voor commerciële doeleinden, tenzij het om milieu-informatie gaat.
procedure
Als je een document wil inkijken of er een kopie van wil, dan dien je dit schriftelijk aan te vragen.
Dat mag per brief, per fax, of per e-mail. Je kan ook je vraag mondeling stellen aan de bevoegde ambtenaar, die de vraag dan zal noteren. Je dient volgende gegevens te vermelden:
- voornaam en naam
- adres
- je vraag
- de documenten waarop je vraag betrekking heeft.
Vermeld zo duidelijk mogelijk wat je precies wilt: welke documenten, in welke vorm. Ook je naam en adres mogen niet ontbreken.
de juiste overheid
Je richt je aanvraag uiteraard best aan de overheidsdienst die over het bestuursdocument beschikt. Deze zal je vraag zo snel mogelijk aan de juiste dienst doorspelen. Als je je vraag bij de verkeerde dienst hebt ingediend, wordt die zo snel mogelijk doorgestuurd. Je wordt daarvan op de hoogte gebracht.
wees duidelijk - weigering
Als je aanvraag te algemeen of onredelijk is, bijvoorbeeld een massa kopieën vergt, dan zal je je vraag moeten verduidelijken of vervolledigen. De overheid in kwestie zal je daar bij helpen. Blijft je aanvraag uiteindelijk te algemeen of onredelijk, dan wordt ze afgewezen.
afhandeling
Zodra je aanvraag bij de juiste dienst is terechtgekomen, wordt ze geregistreerd. Vanaf die datum beginnen de termijnen te lopen.
Binnen 20 dagen krijg je een antwoord met de beslissing tot inzage of een kopie.
Als er meer tijd nodig is om de informatie te verzamelen of om na te gaan of er een uitzondering van toepassing is, dan krijg je een bericht dat die termijn met 20 dagen verlengd wordt. Je krijgt dan bij een positieve beslissing binnen 40 dagen inzage of een kopie.
Is de beslissing negatief, dan kun je beroep aantekenen. Hoe je dat doet staat bij de beslissing vermeld.
Inzage en uitleg zijn gratis. Voor een kopie betaal je 0,05 euro voor een kopie A4 in zwart/wit.
Je betaalt minimum 0,50 euro per aanvraag waarbij je een kopie wilt.
uitzonderingen
Misschien wil je een document van een overheid inkijken, bijvoorbeeld het milieurapport van een bedrijf in je buurt of een dossier over de aanleg van een weg.
Dat kan, want voor de overheden in Vlaanderen geldt dat in principe alle bestuursdocumenten openbaar zijn. Je kunt ze inkijken, er meer uitleg over vragen of er een kopie van krijgen.
In principe zijn alle dossiers en alle gegevens van het lokaal bestuur openbaar en raadpleegbaar tijdens de kantooruren.
Hierop zijn echter uitzonderingen:
- registers en akten van de burgerlijke stand, bevolkingsregisters, strafregister
- dossiers over personen en personeel
- de inzage van een dossier kan geweigerd worden omwille van een grondige reden (bijvoorbeeld de vraag om inzage is onredelijk, de vraag werd te vaag geformuleerd of omwille van wettelijke beperkingen).
Inzagerecht betekent ook dat je tegen betaling een kopie kunt vragen.
Het is ook mogelijk dat een bestuursdocument maar gedeeltelijk openbaar mag gemaakt worden. Als een bestuursdocument nog niet af is, of onvolledig, dan kan je aanvraag ook afgewezen worden. De overheidsinstantie moet dan immers afwegen of er misverstanden kunnen ontstaan omdat nog niet alle informatie is opgenomen in het document. Wel moet de overheid in detail motiveren waarom ze je aanvraag afwijst.